13 000 տարվա գույնը․ հնագետները հայտնաբերել են Եվրոպայի ամենահին կապույտ պիգմենտը
Վերջերս հայտնաբերվել է Եվրոպայում մինչև օրս հայտնի ամենահին կապույտ հանքային պիգմենտային նյութը։ Գերմանիայի Մյուլհայմ-Դիտետսհայմի ուշ պալեոլիթյան վայրում աշխատող գիտնականները պայծառ կապույտ նյութի մնացորդներ են գտել քարե արտեֆակտի վրա, որի տարիքը գնահատվում է մոտ 13 000 տարի։
Գիտնականների հայտնագործության մասին գրվել է Antiquity ամսագրում։
Ժամանակակից վերլուծական մեթոդների օգնությամբ հետազոտողները հաստատել են, որ հայտնաբերված նյութը ազուրիտ հանքանյութն է, որը նախկինում չի գրանցվել Եվրոպայի պալեոլիթյան արվեստում։ Նախկինում համարվում էր, որ պալեոլիթյան նկարիչները հիմնականում օգտագործել են կարմիր և սև պիգմենտներ, քանի որ «կապույտ» հանքանյութերը կամ անհասանելի էին, կամ տեսողականորեն նախընտրելի չէին։ Նոր հայտնագործությունը կասկածի տակ է դնում այդ պատկերացումները և ընդլայնում հնագույն մարդկանց գունային գամմայի մասին պատկերացումները։
Ազուրիտի մնացորդներով քարը, որն ի սկզբանե համարվում էր յուղային լամպ, այժմ այլ կերպ է մեկնաբանվում․ հնարավոր է՝ դրանում տեսնում են պիգմենտի խառնման կամ պատրաստման հարթակ՝ հնագույն ներկապնակի նման մի բան։ Սա ենթադրում է, որ ուշ պալեոլիթի մարդիկ կարող էին ունենալ բարդ գեղարվեստական կամ կոսմետիկ պրակտիկաներ, որոնք մինչև օրս գործնականում հնագիտական հետքեր չեն թողնում։
Ուսումնասիրության հեղինակներն ընդգծում են՝ ազուրիտի առկայությունն ապացուցում է, որ հին մարդիկ խորը գիտելիքներ են ունեցել հանքանյութերի մասին և կարող էին ստանալ շատ ավելի բազմազան գույներ, քան նախկինում էր համարվում։ Նրանք կարող էին օգտագործել կապույտ պիգմենտը ոչ միայն դեկորատիվ արվեստում, այլև, հնարավոր է, մարմինը զարդարելու, գործվածքները ներկելու կամ սիմվոլիկ ներկման համար՝ եղանակներ, որոնք սովորաբար չեն պահպանվում հնագիտական վերլուծության համար։
Այս հայտնագործությունն առաջարկում է վերանայել մեր պատկերացումները էսթետիկ և սիմվոլիկ պրակտիկաների վաղ զարգացման մասին և խթանում է հետագա ուսումնասիրություններն այն եղանակների վերաբերյալ, որոնցով հնագույն մարդիկ արտահայտել են իրենց ինքնությունը և աշխարհայացքը նյութական մշակույթի միջոցով։