Ո՞րն է Թրամփի կոպիտ սիրախաղի իմաստը մի կողմից Եվրոպայի, մյուս կողմից՝ Ռուսաստանի հետ. ուժի հավասարակշռությունն աշխարհում արմատապես փոխվել է. քաղաքագետ
Քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Դատելով համաշխարհային մամուլի նյութերից՝ ամբողջ աշխարհում քաղաքականապես ակտիվ մարդիկ ցանկանում են հասկանալ և բացատրել ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի կոպիտ սիրախաղի իմաստը մի կողմից Եվրոպայի, մյուս կողմից՝ Ռուսաստանի հետ։ Ինքը՝ Եվրոպան, ամբողջովին կորցրել է իր հանգստությունը ԱՄՆ-ի այս վերաբերմունքի դիմաց։ Այստեղ զարմանալի ոչինչ չկա։ Ավելի քան մեկ դար է, ինչ քաղաքական աշխարհն իրեն չի տեսնում առանց ԱՄՆ-ի վճռական դերի։ Եվ այստեղ բոլորը հրավիրված են որոշելու իրենց ճակատագիրը և առաջին հերթին սեփական անվտանգության ճակատագիրը։ Պարզվեց, որ նման առաջարկը ոչ միայն չափազանց անսովոր էր, այլեւ վախեցնող։
Թյուրիմացությունը գալիս է նրանից, որ բոլորը զարմացած են, թե ինչպես կարող է ԱՄՆ-ն այդպես վարվել իր «հավերժական» դաշնակցի՝ Եվրոպայի հետ։ Ի վերջո, ավելի քան ութսուն տարի մարդիկ սովորել են ապրել մի աշխարհում, որտեղ Միացյալ Նահանգները, որպես ժողովրդավարության բաստիոն, «պաշտպանում էր» աշխարհը (և առաջին հերթին ժողովրդավարական Եվրոպան) Խորհրդային Միության (սոցիալիստական Ռուսաստան) կողմից ներկայացված «չարի կայսրության» ընդլայնումից: Եվ ահա ԱՄՆ նախագահ Թրամփը գործարք կնքեց այս չարիքի հետ, ընդ որում՝ այս կայսրության հերթական խելահեղ քայլերի արանքում։
Մարդիկ, ովքեր տասնամյակներ շարունակ ապրել են պատման «սառը պատերազմ» կոչվող ժամանակաշրջանի պայմաններում, այլ գնահատական չեն կարող ունենալ ներկայումս միջազգային հարաբերություններում տեղի ունեցող իրադարձությունների և գործընթացների վերաբերյալ։ Բայց նման տեսակետը կարող է ներելի լինել ամբողջ աշխարհի քաղքենիների, բայց ոչ փորձառու ու հասկացող քաղաքական գործիչների ու քաղաքագետների համար։ Հասկացող մարդիկ պետք է իմանան, որ այն պահից, երբ Միացյալ Նահանգները մտավ համաշխարհային քաղաքականություն Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, Եվրոպան երբեք այս ձևավորվող համաշխարհային հեգեմոնի դաշնակիցը չի եղել. այն եղել է մրցակից: Սա շատ պարզ դարձավ արդեն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, երբ Միացյալ Նահանգները, իր «նախահայր» Մեծ Բրիտանիայի հետ դաշինք կնքեց Խորհրդային Միության հետ՝ Եվրոպայի առաջնորդի՝ Գերմանիայի դեմ պայքարում։ Մեր օրերում քսաներորդ դարի երեսունականներին արդյունաբերական և ռազմականացված ԽՍՀՄ ստեղծմանն ուղղված Միացյալ Նահանգների երկարամյա աշխատանքի պատմությունը հասանելի է դարձել բոլորին։ Միջազգային քաղաքականության մեջ չկան օտարներ:
ԱՄՆ-ի իրական վերաբերմունքը Եվրոպայի նկատմամբ նույնքան ակնհայտորեն երևում էր 1945-47 թվականներին ուժերի հավասարակշռության հետպատերազմյան կառուցման ժամանակ։ Եվրոպան բաժանված էր ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի միջև, և նրա արևմտյան մասի երկրները ներգրավված էին ՆԱՏՕ-ում, որը ստեղծվել էր որպես «կոլեկտիվ պաշտպանության» դաշինք։ Բնականաբար, նման դաշինքի անհրաժեշտության գաղափարական հիմքը ԽՍՀՄ-ից եկող սպառնալիքն էր։ Իրականւմ, այս դաշինքը Եվրոպային ստրկացնելու և նոր հեգեմոնին՝ ԱՄՆ-ին նրա լիակատար քաղաքական ենթակայության մեխանիզմ էր։
Սակայն ավելի քան քառասուն տարիների ընթացքում, տեխնոլոգիական առաջընթացի և տնտեսության գլոբալացման արդյունքում, ուժի հավասարակշռությունն աշխարհում արմատապես փոխվել է. Չինաստանը հայտնել է իր մտադրությունը՝ հաստատել աշխարհում առաջնորդություն: Համապատասխանաբար, Միացյալ Նահանգները համաշխարհային քաղաքականության ամրապնդվող առաջնորդի փուլից անցավ այն փուլին, երբ երկիրը կորցրեց իր հեգեմոնի կարգավիճակը։ Իր դիրքերը պահպանելու համար անհրաժեշտ էր սկզբունքորեն նոր քաղաքականություն։ 1947 թվականի աշխարհակարգի իմաստը կորել է ԱՄՆ-ի համար, և այդ կարգը սկսել է ապամոնտաժվել 1989 թվականից։ Սոցիալիստական ճամբարը կազմաքանդվեց, և թվում էր, թե Եվրոպան միավորվել է և ԱՄՆ-ի ղեկավարությամբ ապահովվել և ստացել է անվտանգության հուսալի համակարգ։ Ապրիր և ապրիր երջանիկ։
Բայց դա այդպես չէր. ԱՄՆ-ի իր դերը և իր կարգավիճակը համաշխարհային քաղաքականության մեջ կորցնելու միտումը սկսեց ակտիվանալ: Այս մասին սկսեցին խոսել այս երկրում փոփոխվող քաղաքական ռեժիմները և հասարակությունը։ Եվ ինչ-որ պահի ամերիկացիներին անհրաժեշտ էր ստանձնել իրենց փրկությունը: Եվ դա պահանջում էր հին կարգի արժեքների ու սկզբունքների մերժում։ Բնականաբար, քաղաքական աշխարհը պետք է զգար աճող համաշխարհային տերության քաղաքականության և իր դիրքերը կորցրած տերության քաղաքականության տարբերությունը։ Հիմա նա այնպիսի տարբերություն զգաց … Միացյալ Նահանգները տարբեր գնահատականներ ունի սուբյեկտների արժեքի և նրանց գործողությունների վերաբերյալ: Եվ դա ամենևին էլ Թրամփի հնարքը չէ։
Մնացած բոլոր երկրներում հանրային գնահատականներն արվում են սովորական սանդղակով։ Այնուամենայնիվ, փորձել գնահատել այն, ինչ կատարվում է աշխարհում անցյալ սառը պատերազմի աշխարհի արժեքների և սկզբունքների պրիզմայով, նշանակում է ընկղմվել անցյալի պատրանքների մեջ: Ցավոք սրտի, շատերը դեռ անում են դա, ինչը միայն ուժեղացնում է աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացների կործանարար բնույթը։ Հայ քաղաքական գործիչները նույնն դա են արել և անում են երեսուն տարի։ Նման ճանապարհին միայն կորուստներ կարելի է սպասել»։